Toy mükəmməl keçir. Qar kimi ağ zal təzə çiçəklərin qoxusu, sakit musiqi və qonaqların gülüşü ilə dolu idi. Gəlin içdən parıldayırmış kimi parlayırdı, bəy isə ona baxırdı ki, sanki dünya onun xaricində mövcud deyildi. Hər şey plana uyğun gedirdi — nitqlər, təbriklər, gülüşlər, qucaqlamalar.
Və birdən girişdə səs çıxdı. Qapılar açıldı və köhnəlmiş paltarlı bir kişi qapıda dayandı. Üzü yorğun, gözləri isə dərin idi, sanki illərlə yalnızlığı əks etdirirdi. O, dağınıq görünürdü, paltarı boş asılmışdı, ayaqqabıları isə köhnəlmişdi.
Qonaqlar donub qaldı. Kimsə qonşusuna sakitcə pıçıldadı:
— O, bura hardan gəlib?
Ən yaxın masada oturan qadın narazılıqla burnunu qıvrıldı.
— Bəlkə də səhvdir.
Kişi baxışlara məhəl qoymadan bir addım irəli getdi. Onun gedişində qorxu yox idi — yalnız sakitlik və qərarlılıq vardı. O, musiqiçilərin yanına gəldi və sakitcə mikrofon istədi. Heç kim nə baş verdiyini anlamadı. Ofisiantlar dayandı, uşaqlar gülməyi dayandırdı. Zal tamamilə sakitləşdi.
Xırıltılı səsiylə kişi dedi:
— Mən buraya yemək və ya pul üçün gəlməmişəm. Mən təşəkkür etmək üçün gəlmişəm.
O sözlər havada asılı qaldı, elə bil divarlar bu səssiz əks-sədayla titrəyirdi. Bəy qaşlarını çatdı, gəlin isə ehtiyatla yerindən qalxdı və yad kişinin üzünə diqqətlə baxdı.
Kişi dərin nəfəs aldı və davam etdi:
— Bir vaxtlar küçədə yaşayırdım. Heç kimə lazım deyildim, ac idim, yorğun idim. İnsanlar yanımdan elə keçirdilər ki, guya mən yoxam. Ta ki bir axşam kimsə dayanmadı. O, idi.
O, birbaşa gəlinə baxdı.
— Mənə yemək gətirdi, su verdi və ən vacibi — mənimlə danışdı. Sadəcə insan kimi danışdı, kölgə kimi yox. O gün mən yaşamaq istəmirdim. Amma onun sözləri… məni dirçəltdi. O dedi: “Hər şey itmiş kimi görünsə belə, insan hələ də sabah kim olacağını seçə bilər.” Mən bunu yadda saxladım. O vaxtdan bəri yenidən başladım.
Zalda heç kim tərpənmədi. Qonaqların üzündəki təəccüb yavaş-yavaş dərin hörmətə çevrildi. Bəy baxışlarını yerə endirdi, gəlin isə dayanıb göz yaşlarını saxlaya bilmədi.
— Bu gün onu xoşbəxt görürəm — kişi dedi — və sənə müraciət etmək istəyirəm — bəyə baxdı. — Bu qadına yaxşı bax. O, başqalarının yalnız görünüşü gördüyü yerdə ruhu görə bilir. Unutma ki, insanın gücü yaxşılıqda yatır.
O, mikrofonu qaytardı və bir addım geri çəkildi. Bir neçə saniyə zalda dərin bir sakitlik oldu, sonra kimsə sakitcə əl çalmağa başladı. Onun arxasınca başqası, sonra bir başqası. Bir müddət sonra bütün zal ayağa qalxıb alqışladı.
Gəlin kişiyə yaxınlaşdı və onu qucaqladı. Bu qısa, amma səmimi bir qucaqlaşma idi, içində hər şey vardı: minnətdarlıq və xatirə.
Sonra qonaqlar uzun müddət o an haqqında danışdılar. Kimsə dedi ki, uzun müddətdən sonra ilk dəfə başqasının əzabından keçməməyin nə qədər vacib olduğunu hiss etdi. Başqa biri sadəcə səssiz qaldı.
Və gəlin, gecə, mərasim bitəndə, sakitcə ərinə dedi:
— Bilirsən, bəzən bir yaxşı söz birinin həyatını dəyişə bilər. Sadəcə heç vaxt düşünməzdim ki, bunu mənə əks-səda kimi geri qayıdacaq.
