Yay — dəniz kənarında istirahət vaxtıdır; günəş və isti qum insanı üzməyə təşviq edir. Ancaq hər kəs bilmir ki, hətta günəşli havalarda belə dənizdə ən hiyləgər təhlükələrdən biri gizlənir — geri çəkilən cərəyanlar. Onlar tez-tez görünmür və hər il yüzlərlə qəza və ölümə səbəb olur. Buna görə də, onları necə tanımaq və belə vəziyyətdə özümüz və ya ətrafımızdakı biri olsa, necə davranmaq lazım olduğunu bilmək vacibdir.
Geri çəkilən cərəyanlar nədir və niyə təhlükəlidirlər
Geri çəkilən cərəyan — sahildən açıq dənizə doğru axan dar su axınıdır. Görünüşcə onu dalğalar arasında sakit bir yer kimi səhv salmaq olar, lakin əslində bu axınla su yenidən okeana qayıdır. Bu cərəyanın sürəti aldadıcı dərəcədə yüksək ola bilər — orta hesabla saniyədə 30–60 santimetr, lakin bəzən saniyədə 2.5 metrə qədər çatır. Bu isə hətta peşəkar idmançının üzmə sürətindən sürətlidir.
Əsas təhlükə ondadır ki, cərəyan bir neçə saniyə ərzində insanı sahildən uzaqlaşdırır. Qorxu və panika vəziyyəti daha da ağırlaşdırır: üzgüçü cərəyana qarşı mübarizə aparmağa çalışır, tez yorulur və boğulmaq riski artır. Ən çox uşaqlar və yaşlı insanlar təhlükə altındadır. Statistikalar göstərir ki, yalnız ABŞ-da belə cərəyanlar hər il 100-dən çox insanın ölümünə səbəb olur və su ilə bağlı xilasedici əməliyyatların 80%-dən çoxuna cavabdehdir.
Geri cərəyanı necə tanımaq olar
Tələyə düşməmək üçün suya girməzdən əvvəl bu cərəyanları tanımağı öyrənmək vacibdir. Diqqətlə ətrafa baxın:
-
əgər dalğaların qırıldığı xəttdə dalğaların qırılmadığı, dənizin daha sakit göründüyü bir hissə varsa — bu, geri cərəyan zonası ola bilər;
-
bu hissədə su tez-tez daha tünd və bulanıq olur, çünki qum və tullantılar dənizin içinə çəkilir;
-
dənizə doğru hərəkət edən köpük və ya yosun zolağı görünə bilər;
-
suyun səthi ya daha çalxalanmış, ya da şübhəli dərəcədə hamar və sürətli ola bilər.
Cərəyan səni apardıqda necə davranmalı
Birinci və ən vacib qayda — sakit ol. Cərəyan səni suyun altına çəkmir, sadəcə olaraq dənizin dərinliyinə aparır. Onunla mübarizə aparmağa və birbaşa sahilə üzməyə çalışma — bu sadəcə səni gücdən salacaq. Bunun əvəzinə sahilə paralel üz, cərəyanın zəiflədiyini hiss edənə qədər. Ancaq o zaman sakit şəkildə sahilə qayıtmaq mümkündür. Əgər yorulmusansa — suda qal, kömək üçün səslən və əllərinlə işarə ver.Çimərlikdə təhlükəsizlik məsləhətləri
Həmişə xilasedicilərin olduğu çimərlikləri seç.
Suya girməzdən əvvəl dalğalara və suyun rənginə diqqət yetir.
Əgər suda özünü inamsız hiss edirsənsə, üzgüçülük üçün vasitələrdən istifadə et.
Xəbərdaredici bayraqlara və nişanlara diqqət yetir — bir çox çimərlikdə təhlükəli ərazilər onlarla işarələnir.
Əgər kimsənin cərəyanla aparıldığını görsən, dərhal xilasediciləri və ya təcili yardım xidmətlərini çağır. Hazırlığın yoxdursa, özün kimisə xilas etməyə çalışma — bu sənin üçün də təhlükəli ola bilər. Daha yaxşısı, xilasetmə dairəsi və ya suda qalmağa kömək edəcək bir əşya at.Dənizə həmişə hörmətlə yanaşmaq lazımdır
Dəniz gözəlliyi və gücü ilə cəlb edir, amma unutma: onun sakitliyi aldadıcı ola bilər. Həmişə diqqətli ol, suda baş verən dəyişiklikləri müşahidə et və ehtiyatı əldən vermə. Bu sadə qaydaları bilmək sənin və başqalarının həyatını xilas edə bilər.
